علیرضا نجمی: در روزهایی که بحث بنزین دوباره به عنوان یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های اقتصادی و اجتماعی جامعه مطرح شده، طرح سه‌نرخی شدن آن بار دیگر نگاه‌ها را به سمت سیاست‌گذاری انرژی در کشور برگردانده است.

تصمیمی که در ظاهر تلاشی برای مهار قاچاق و کاهش بار یارانه‌هاست، اما در عمل به مجموعه‌ای از پرسش‌های بنیادین درباره عدالت، کارآمدی و مسیر آینده مدیریت سوخت در ایران گره خورده است. هرچند مسئولان دولتی تأکید می‌کنند که افزایش جزئی قیمت‌ها می‌تواند منابع جدیدی برای اداره امور فراهم کند، برخی هشدار می‌دهند که تا زمانی که فاصله میان نرخ آزاد و یارانه‌ای عمیق باقی بماند، تغییرات محدود چند هزار تومانی نه قاچاق را کاهش می‌دهد و نه مانع شکل‌گیری رانت‌های جدید می‌شود. سه‌نرخی شدن بنزین، در شرایطی مطرح می‌شود که میلیون‌ها شهروندی که زندگی روزمره‌شان به جابه‌جایی ارزان گره خورده، نگران‌اند که هر شکاف تازه‌ای در قیمت سوخت، فشار بیشتری بر معیشتشان وارد کند.

مخالفان می‌گویند بدون توسعه حمل‌ونقل عمومی و بدون ایجاد سبد متنوع سوخت از سی‌ان‌جی تا خودروهای کم‌مصرف هیچ طرح قیمتی نمی‌تواند به تنهایی الگوی مصرف را اصلاح کند. حتی مسئله قاچاق، که یکی از توجیه‌های اصلی سیاست سه‌نرخی معرفی شده، به گفته برخی افراد بیش از آنکه با تغییر قیمت حل شود، به ضعف نظارت و نبود سیستم‌های ردیابی و توزیع شفاف مرتبط است. در چنین شرایطی، این پرسش مطرح می‌شود که آیا سه‌نرخی شدن بنزین راهی برای عبور از بحران است، یا صرفاً انتخابی کوتاه‌مدت است؟ آنچه مسلم است اینکه سرنوشت بنزین سه‌نرخی اکنون به مهم‌ترین آزمون سیاست‌گذاری سوخت در سال‌های اخیر تبدیل شده؛ آزمونی که موفقیت یا شکست آن می‌تواند آینده مصرف انرژی، عدالت اجتماعی و اعتماد عمومی را تحت تأثیر قرار دهد..

.

---

بازنشر از : خبرآنلاین

بنزین

سهمیه بندی بنزین

قاچاق سوخت (بنزین و گازوئیل)